آنالیز اسید فسفریک:
- فرمول فسفریک اسید: H3PO4.
- جرم مولی: 97.994 گرم بر مول.
- دانسیته :(گرم بر سانتی متر مکعب) 1.834 (جامد)، 1.6845 (گرید خوراکی 85 درصد در 25 درجه سانتی گراد).
- نقطه ذوب: 42 درجه سانتی گراد.
- نقطه جوش: 212 درجه سانتی گراد (فقط آب تبخیر می شود).
- شکل ظاهری: جامد کریستالی سفید رنگ (نوع کاملا خالص)، مایع غلیظ بی رنگ، شفاف و بدون بو (گرید خوراکی 85 درصد و صنعتی 54 درصد).
- حلالیت: محلول در آب و اتانول.
اسید فسفریک چیست؟
فرمول شیمیایی فسفریک اسید H3PO4 میباشد. این اسید یک اسید ضعیف است که نمونه خام آن از سنگ‌های فسفات استخراج می‌شود.
شکل خالص‌تر آن از فسفر سفید، به شکل صنعتی حاصل می‌شود که حالت جامد کریستالی و غلظت کمتر دارد و غیر سمی میباشد. بازرگانی رز شیمی پویا یکی از بزرگترین شرکت‌های تامین کننده مواد شیمیایی در ایران، این محصول را با بهترین کیفیت و در دو گرید اسید فسفریک صنعتی 54 درصد و اسید فسفریک خوراکی 85 درصد، خدمت مشتریان گرامی خود عرضه می‌کند.
لطفا در صورت تمایل به خرید اسید فسفریک یا اطلاع از بروزترین قیمت و دریافت آنالیز، با کارشناسان ما در واحد فروش بازرگانی رز شیمی پویا تماس حاصل فرمایید.
انواع فسفریک اسید:
اکنون می دانیم فسفریک اسید چیست. انواع فسفریک اسید را بر اساس خلوص و نوع کاربری می توان به دو صورت زیر دسته بندی کرد:
- اسید فسفریک صنعتی.
- اسید فسفریک خوراکی.
اسید فسفریک صنعتی چیست؟
فسفریک اسید صنعتی خلوصی کمتر از 85 درصد دارد و در بخش‌های مختلف صنعت استفاده می شود. امروزه مصرف این گونه از مواد شیمیایی در اروپا، آسیا و آمریکا گسترش پیدا کرده است.
اسید فسفریک خوراکی چیست؟
تری فسفریک اسید به شکل خوراکی در مواد غذایی موجود است و خطرناک نمی‌باشد. این ماده حالتی مایع و pH کمتر از 1 دارد، برای بدن انسان خطرناک نیست و قیمت آن نیز مناسب میباشد.
تفاوت ما بین بین اسید فسفریک صنعتی و خوراکی در چیست؟
اسید فسفریک (Phosphoric acid) یا همان فسفریک اسید از جمله اسیدهای معروف است که به علت کاربرد وسیعی که دارد جزو اسیدهای پرمصرف و مهم در جهان محسوب می‌شود.
این اسید، تنها اسید معدنی است که هم در صنعت و هم به صورت خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد و دارای انواعی است که عبارتند از:
- اسید فسفریک خوراکی (خلوص بالاتر و قیمت بالاتر).
- اسید فسفریک صنعتی (خلوص پایین تر و قیمت پایین تر).
هر کدام از این نوع از اسیدها دارای خواص، ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی است که سبب این تقسیم بندی شده است.
البته در این مقاله سعی داریم که شما را با تفاوت بین اسید فسفریک خوراکی و صنعتی آشنا کنیم.
همانطور که گفته شد اگر که خلوص فسفریک اسید بیش از 85 درصد باشد اسید مربوطه خوراکی است ولی اگر خلوص آن کمتر از 85 درصد باشد از نوع صنعتی به شمار می‌رود.
با افزودن آب به P4O10 اسید از نوع خوراکی حاصل شده که در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد.
فسفریک اسید از نوع صنعتی از ترکیب سنگ فسفات با اسید سولفوریک به دست می‌آید.
غلظت فسفریک اسید خوراکی از غلظت فسفریک اسید صنعتی آن بیشتر است.
کاربردهای اسید فسفریک در صنعت:
اسید فسفریک صنعتی و خوراکی هر دو در صنایع مختلف غذایی، دارویی، کشاورزی و غیره کاربردهای فراوانی دارند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنظیم کننده اسیدیته در غذاهایی مانند مربا، میله های غلات، گوشت فرآوری شده، ژله و ژلاتین، مخمر ها، پنیر، ادویه جات، ترشی جات و کنسرو
- افزودنی غذایی در صنایع غذایی به عنوان نگهدارنده
- اسید فسفریک در نوشابه و نوشیدنی ها نیز استفاده می‌شود
- تولید بیکینگ پودر
- لبنیات به عنوان تنظیم کننده pH و افزایش کیفیت و ماندگاری
- صنایع دام و طیور
- تصفیه سطح فلز در صنعت متالورژی
- محصولات مراقبت شخصی
- سلول‌های سوختی و به عنوان کاتالیزور
- ژنراتورهای اکسی هیدروژن به عنوان الکترولیت
- از بین بردن رسوبات معدنی
- لکه‌های آب سخت در صنعت ساخت و ساز
- اکسید کننده شیمیایی برای تولید محصولات کربن فعال
- مدار الکتریکی و دستگاه های الکترونیکی (صفحه نمایش رایانه ها، تلفن های هوشمند و تلویزیون های LCD)
- تولید مواد شیمیایی (اتیل بنزن، پروپیلن، کومن)
- ساخت اتیلن و تصفیه پراکسید هیدروژن
- آماده سازی مشتقات آلبومین
- سنتز لاستیک و افزودنی به واکس
- رنگ و رنگدانه
- صنعت کود و کود فسفاته (مونو آمونیوم فسفات، دی آمونیوم فسفات، سوپر فسفات تریپل، فسفات منیزیم)
- در کشاورزی به منظور جلوگیری از رشد قارچ ها و کپک ها و بهبود فرایند رشد گیاهان
- اسید فسفریک برای پسته: این اسید برای کشت پسته به عنوان کود، برای تنظیم کننده pH و تامین مواد مغذی به خاک افزوده می‌شود.
- زدودن زنگ آهن
- حذف زنگ زدگی
- داروسازی
- دندانپزشکی
- دامپزشکی
- شوینده ها به منظور نرم کردن آب
- پزشکی
- تصفیه آب و فاضلاب
- پالایش نفت
- صنایع قند
- نساجی و چرم سازی
- استخراج پنی سیلین
- عامل ضد حریق در بعضی از سطوح و بازدارندگی اشتعال
- به عنوان طعم دهنده به منظور تولید انبوه با قیمت ارزان‌تر
- در صنعت پتروشیمی به عنوان کاتالیزور
- عامل ضد رسوب سرب و مس در لوله های انتقال آب آشامیدنی
- در کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) به عنوان جزء فاز متحرک
- عامل ضد خوردگی سطح فلزات در ساختار هواپیما، ماشین الات جنگی، کشتی و سایر وسایل نقلیه
تفاوت در خواص و ویژگی ها:
اسید فسفریک‌ها یا ارتواسید فسفریک‌ها، اسیدهای ضعیف معدنی هستند و تنها اسید معدنی غیر آلی هستند که در صنعت و مواد غذایی کاربرد دارند.
این اسیدها که دارای دو نوع خوراکی و صنعتی هستند از نظر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی دارای شباهت هایی هستند که در ادامه به آن می پردازیم.
خواص فیزیکی:
عموما اسید فسفریک‌ها به صورت مایعی هستند که رنگ و بویی ندارند و به صورت مایع شفاف و متراکمی وجود دارند.
اما اسیدهای فسفریک‌های صنعتی سبز تیره رنگ اند و اسید فسفریک های خوراکی نیز مایعی غلیظ و بدون رنگ هستند که نیز دارای طعم و مزه‌ی تندی هستند.
خواص شیمیایی:
این اسیدها با بازها وارد واکنش می شوند و با جایگزینی اتم هیدروژن خود سبب تولید نمک می‌شوند. فرار بوده و قابلیت اشتعال ندارند.
درصد انحلال پذیری بالایی در آب دارند. در اثر واکنش با فلزات، اتم هیدروژن آنها آزاد می‌شود.
بالا بودن درصد خلوص اسید فسفریک خوراکی نسبت به اسید فسفریک صنعتی.
این ویژگی‌ها تنها برخی از خواص ظاهری و شیمیایی بودند که انواع اسید فسفریک‌ها دارند ولی تنها تفاوت عمده هر اسید فسفریک خوراکی و صنعتی در میزان درصد خلوص این دو اسید است.
همان طور که می دانید در صنعت همه مواد به صورت خالص وجود ندارند و باید خالص سازی شوند، مقدار گرم ماده خالص در 100 گرم ماده ناخالص میزان درصد خلوص آن ماده را برای ما نشان می‌دهد که غلضت این مقدار از ماده در اسید فسفریک‌های خوراکی بالاتر از غلظت آن در نمونه صنعتی آن است.
این غلظت در اسید فسفریک خوراکی 85 درصد و در اسید فسفریک صنعتی در حدود 54 درصد است.
این تفاوت در غلظت از مهم ترین تفاوت‌ها در انواع اسید فسفریک‌ها است.
اسید فسفریک خوراکی خاصیت خورندگی بالایی دارد. هر چه میزان درصد خلوص ماده ای بالا باشد میزان خورندگی آن بالا است.
تفاوت در کاربردها:
اسید فسفریک های خوراکی و صنعتی به دلیل تفاوتهایی که در ویژگی های خود دارند (از جمله درصد خلوص) دارای کاربردهای متفاوتی هستند.
فسفریک اسیدهای صنعتی در محصولات کشاورزی کاربرد دارند. این اسیدها در واقع یکی از ترکیبات هم و موثر در تولید کودهای شیمیایی هستند.
همان طور که می دانید کودهای شیمیایی برای حاصل خیزی زمین و تولید محصولات با کیفیت خوب به زمین های زراعی توسط کشاورزان داده می‌شود و با این حساب فسفریک اسیدها نقش به سزایی در تولید محصولات مرغوب دارند.
از اسید فسفریک صنعتی در صنایع برای تولید پارچه، مواد شوینده و ظروف نسوزی چون تفلون هم استفاده می‌شود.
و اما اسید فسفریک خوراکی که به عنوان طعم دهنده و نگه دارنده به محصولات غذایی افزوده می‌شود تا به عنوان یک چاشتی هم طعم دلپذیری به مواد غذایی بدهد و هم با موادی که دارد به ماندگاری و محافظت مواد از فساد کمک کند. این اسید با تنظیم کردن میزان اسیدیته مواد غذایی چون مربا، انواع ژله‌ها، پنیر، ادویه، کنسروها، روغن های گیاهی، نوشابه گازدار و مکمل‌های خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اسید فسفریک خوراکی به عنوان یک آنتی اکسیدان در حفظ کیفیت سبزیجات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین محرک بسیار خوبی برای تهیه پنیر میباشد.
همچنین گرید خوراکی اسید فسفریک کابرد زیادی در پزشکی از جمله تولید و ساخت داروهای ضد تهوع که شامل سطوح بالای قند (فروکتوز و گلوکز) هستند، دارد و افرادی که مبتلا به دیابت هستند حتما با نظر پزشک از آن استفاده کنند و استفاده خودسرانه ممنوع میباشد.
علاوه بر این، اسید فسفریک خوراکی به عنوان یک کاتالیزور عمل می‌کند و از آن در سنتز و تولید آسپرین استفاده می‌شود.
تفاوت در تولید اسید فسفریک 85% گرید خوراکی و اسید فسفریک صنعتی:
اسید فسفریک به دو روش فرآیند مرطوب و فرآیند گرمایی به دست می‌آید. اسید فسفریک صنعتی از طریق فرآیند مرطوب تولید می‌شود که همان طور که گفتیم درجه خلوص پایین تری دارد ودر تولید انواع کود شیمیایی و سایر صنایع تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و اما گرید خوراکی اسید فسفریک از طریق فرآیند گرمایی به وجود می‌آید که خلوص بسیار بالاتری دارد.
از نظر ترکیبات شیمیایی نیز اسید فسفریک خوراکی با افزودن آب به P4O10 به دست می آید و اما فسفریک اسید صنعتی از ترکیب سنگ فسفات با اسید سولفوریک تولید می‌شود.
تفاوت قیمت:
قیمت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی ارزان است ولی به صورت کلی اگر بخواهیم از نظر قیمت این دو اسید را مقایسه کنیم به دلیل اینکه نوع خوراکی فسفریک اسید دارای غلظت بیشتری است و درصد خلوص بیشتری دارد و به طبع مراحل خالص سازی آن هم هزینه بر بوده و قیمت بالاتری نسبت به نوع صنعتی آن که دارای درصد خلوص پایین تری است، دارد.
چند نکته قابل توجه در مورد اسید فسفریک:
- اسید فسفریک خوراکی حالت مایع دارد و دارای pH کمتر از ۱ است و حتما باید توسط متخصصین توزیع شود.
- اسید فسفریک خوراکی یک اسید خطرناک نیست و اگر به صورت صحیح استفاده شود کاملا ایمن است.
- از تماس چشمی و یا پوستی با این اسید خودداری کنید چون سبب تحریک پوست و سوختگی می‌شود.
- این اسید سرطان زا نیست ولی سبب تقویت عوامل ایجاد کننده سرطان می‌شود.
