اسید فسفریک یا Phosphoric acid یکی از پرکاربردترین محصولات شیمیایی است که در صنایع گوناگونی از آن بهره می‌برند. صنعت کشاورزی یا دقیق‌تر تولید کود و پس از آن صنایع خوراکی در بین سایر صنایع، سهم بیشتری از اسید فسفریک را به خود اختصاص داده‌اند.
نزدیک به 80 درصد از Phosphoric acid تولیدی در دنیا برای تولید کودهای فسفردار و در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین منظور؛ در این مطلب به کاربرد فسفریک اسید در صنعت کشاورزی بصورت جامع و کامل پرداخته‌ایم.
اسید فسفریک چیست؟
مایعی محلول و بی‌رنگ یا کریستال‌هایی سفید و جامد با فرمول شیمیایی H3PO4 و نام‌های دیگری مانند اسید اورتوفسفریک و اسید مونوفسفریک از ویژگی‌های اصلی این اسید معدنی ضعیف است.
نزدیک به 80 درصد از Phosphoric acid برای تولید کودهای فسفاته و در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد با این حال به عنوان افزودنی غذایی و در تولید صابون‌ها و مواد شوینده، خمیر دندان و برخی داروها از این ماده بهره می‌برند.
علاوه بر کاربردهای بالا در تولید نمک‌های فسفاته زیر نیز از فسفریک اسید استفاده می‌کنند.
- سدیم دی هیدروژن فسفات
- دی سدیم هیدروژن فسفات
- کلسیم دی هیدروژن فسفات
- کلسیم مونوهیدروژن فسفات
اسید فسفریک در کشاورزی
بیشترین مقدار اسید فسفریک برای تولید کودهای فسفاته یا دارای فسفات در صنعت تولید کود مورد استفاده قرار می‌گیرد و مقدار کمی از این محصول برای کنترل آفات و مدیریت PH خاک به کار گرفته می‌شود.
آیا اسید فسفریک کود خوبی است؟
همانطور که پیشتر گفتیم، فسفریک اسید در واقع به عنوان یک کود مورد استفاده قرار نمی‌گیرید. این اسید با افزایش خاصیت اسیدیش، حالت خوردنگی دارد و باعث از بین رفتن میکروارگانیسم‌های مهم خاک می‌شود. اما در تولید کودهای فسفاته از این ماده بهره می‌برند.
در زمین‌های دارای فسفات سنگ از اسید فسفریک و با اهداف زیر از اسید فسفریک در کشاورزی استفاده می‌شود.
مدیریت PH خاک
در خاک‌های قلیایی میتوان از Phosphoric acid برای کاهش PH خاک بهره برد.
کنترل آفات
از فسفریک اسید به عنوان یک آفت‌کش استفاده نمی‌شود اما با استفاده از این ماده و تولید ارگانوفسفره میتوان با ایجاد اختلال در سیستم عصبی حشرات به حشره‌کش موثری دست یافت.
در برخی از کشورها ارگانوفسفرها به علت نگرانی‌های بهداشتی، ممنوع اعلام شده‌اند.
فسفر و نقش آن در گیاهان
در کنار سایر عناصر مهم موجود در خاک، فسفر یکی از عنصرهای ضروری برای نه تنها گیاهان بلکه برای تمامی موجودات زنده است. گیاهان برای رشد و ثمردهی به عنصر فسفر نیاز دارند.
گیاهان، فسفر را در کنار سایر ماده‌های مغذی، از طریق ریشه جذب می‌کنند.
فرسایش خاک، جذب فسفر توسط گیاهان و محصولات کشاورزی و واکنش‌پذیری آن (کمبود عنصر آزاد)، باعث کاهش این ماده مغذی در خاک می‌شود.
علائم کمبود فسفر در گیاه
فسفر در تکمیل مراحل رشد گیاه نقش اساسی دارد اما تشخیص کمبود این عنصر به راحتی قابل تشخیص نیست اما دلایل زیر مهم‌تری علایم کاهش این عنصر هستند:
- ضعف در ریشه و ریشه زدایی
- کاهش رشد
- تغییر رنگ و تیره شدن برگ‌ها
- کاهش ثمره و بد طعم شدن میوه یا محصول
- کاهش مقاومت گیاه
مزایای فسفر برای گیاه
عنصر مغذی فسفر در تمامی مراحل زیر نقش اساسی ایفا می‌کند:
- تنفس
- فرآیند فتوستنز
- ذخیره و انتقال انرژی در گیاه
- تقسیم سلولی
- رشد و نمو
- تکمیل چرخه ثمره‌دهی
با این وجود؛ نقش مهم این عنصر مغذی و دلایل کاهش سریع آن، کشاورزان را مجاب به تامین این عنصر مهم از طریق کودهای دارای فسفر کرده است که اسید فسفریک یکی از ماده‌های مهم در تولید آنهاست.
امروزه کودهایی با نام NPK حاوی سه ماده مغذی نیتروژن، پتاسیم و فسفر هستند که به کودهای کامل معرفی می‌شوند.
کودهای فسفر دار
کودهای رایج حلپی فسفر در ادامه ارائه شده‌اند:
- سوپر فسفات یگانه (SSP)
- سوپر فسفات سه گاه (TSP)
- مونو آمونیوم فسفات (MAP)
- دی آمونیوم فسفات (DAP)
- پلی فسفات آمونیوم مایع
در تولید هر یک از کودهای بالا اسید فسفریک نقش مهمی را ایفا می‌کند.
اسید فسفریک و پسته
پسته یک درخت مثمر است که برای ثمردهی بهتر مانند سایر گیاهان نیازمند ماده مغذی عنصر و کودهای فسفر دار است که اسید فسفریک در تولید این کودها نقشی اساسی دارد.
در برخی موارد برای مدیریت PH و رفع مشکل قلیایی بودن خاک نیز میتوان از فسفریک اسید به تنهایی استفاده کرد.
خرید اسید فسفریک
برای خرید عمده فسفریک اسید و تولید کود یا بهره بردن از آن برای مدیریت PH خاک تنها کافیست سفارش خود را در وب‌سایت رز شیمی پویا ثبت کنید یا با ما تماس بگیرید و پس از دریافت مشاوره و آنالیز، نیاز صنعت خود را تامین کنید.
