سدیم تری پلی فسفات

سدیم‌ تری‌ پلی‌ فسفات یا به اختصار STPP، که به نام‌های تری فسفریک اسید یا نمک پنتاسدیم نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب معدنی با فرمول Na5P3O10 است که ساختار آن را در عکس زیر مشاهده می‌کنید.

یکی از خواص سدیم تری پلی فسفات که موجب کاربردهای وسیع آن در صنایع گوناگون می‌شود خاصیت قلیایی بسیار شدید زنجیره فسفاته آن است که در خنثی کردن محلول‌های اسیدی و بافری نمودن محیط می‌تواند موثر باشدسدیم تری پلی فسفات یا STPP در صنایع مختلف دیگری از جمله صنایع نساجی، صنایع غذایی، تصفیه آب و غیره به کار می‌آیند امّا عمدتاً به عنوان عامل بافری‌کننده، عامل سختی‌گیر آب یا عامل روانساز شناخته می‌شود.

می‌کاهند به بهبود عملکرد شوینده‌ها به ویژه در آب‌های سخت کمک می‌کنند.

انواع کاربردهای سدیم تری پلی فسفات (STPP):

استفاده از STPP در تولید مواد شوینده:

سدیم تری پلی فسفات به عنوان جزء اصلی مواد شوینده مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده سبب نفوذ بیشتر عناصر دیگر موجود در شوینده ها به فیبر های لباس و تمیزی سطح می گردد و می توان آن را در محصولات شوینده ی مختلفی یافت.

STPP در شوینده های خانگی و صنعتی پودری، مایع، ژل، قرص و…مورد استفاده می گیرد. این ماده یک بیلدر مهم در مواد شوینده محسوب می گردد.

همچنین سدیم تری پلی فسفات می تواند سبب حفظ خاصیت قلیایی مواد شوینده (برای از بین بردن خاک ها و چربی ها)، محافظت از ماشین های لباسشویی در برابر خوردگی و…شود.

به چه دلیل از STPP در مواد شوینده استفاده می شود؟

اثر گذاری به عنوان کلات بر یون های فلزات سنگین: فلزات سنگین موجود در آب شست و شو، از جمله کلسیم و منیزیم، سبب ترکیب کردن مولکول های شوینده و ایجاد نمک فلزی نامحلول می گردد.

در نتیجه قابلیت شست و شو کاهش و یا به طور کامل متوقف می گردد. بنابراین لازم است از یک عامل کلاته استفاده شود.
این عامل کلاته موجب می شود تا یون های فلزی به مواد بی خطر برای شوینده ها تبدیل شوند.
سدیم تری پلی فسفات یک عامل کلاته کننده ی قدرتمند برای یون های فلزی محسوب می گردد و این توانایی را دارد که آن ها را از فرایند شست و شو پاک کند.

موجود بودن فلزات سنگین در لکه ها نیز طی فرایند شست و شو مانع از کف کردن ماده ی شوینده می گردد. STPP با کلاته کردن این فلزات می تواند سبب کف نمودن صابون و دیگر شوینده های مورد استفاده شود.

تاثیر گذاری بر آب سخت:

تری پلی فسفات سدیم (STPP) یک سازنده محسوب می گردد. بیلدر موجود در مواد شوینده باعث از بین بردن یون های فلزات سنگین می گردد.

بعضی از بیلدر ها همچنین از تشکیل رسوب نمک های کلسیم و منیزیم بر روی پارچه ها پس از شست و شو ممانعت و جلوگیری می کنند.
این خاصیت فسفات ها (از جمله تری فسفات) جهت رسوب یون های فلزی در فرایند های تصفیه فاضلاب ها مورد استفاده قرار می گیرد که در آن فسفات ها با تشکیل رسوب شیمیایی (نمک های آهن یا آلومینیوم و…) حذف می شوند.

سدیم تری پلی فسفات و اثر امولسیونی، پاکیزگی و دیسپرس کنندگی:

چرک و لکه ها معمولا شامل پروتئین ها، چربی ها، گرد و غبار و خاک می باشد STPP .موجب افزایش انحلال پذیری پروتئین ها،امولسیون کنندگی چربی ها و دیسپرس کردن مواد جامد می گردد.

همچنین این ماده می تواند موجب تنظیم مقدار pH بافر صابون های مایع استفاده شود.

آنتی کیکینگ:

پودرهای مواد شوینده هیگروسکوپیک هستند (رطوبت هوا را به خود جذب می کنند) و هنگام ذخیره سازی در محیط های مرطوب پودر ها به هم می چسبند و مثل گلوله می شوند.

وقتی سدیم تری پلی فسفات آب را جذب می کند نوع هیدراته ی آن یعنی هگزا هیدرات به وجود و تشکیل می شود.

به جهت جلوگیری از به هم چسبیدن پودر ها و نگهداری آن ها به صورت خشک در مدت زمان طولانی از سدیم تری پلی فسفات STPP استفاده می شود.
همچنین می‌توان STPP را در برخی از رنگ‌ها و محصولات سرامیکی استفاده کرد.

سدیم تری پلی فسفات گرید غذایی (STPP):

غالبا در صنعت غذایی به عنوان نگهدارنده، امولسیفایر و بافت دهنده مورد استفاده می گیرد. STPP با متصل شدن به یون های فلزی در محصولات غذایی، به ممانعت از رشد باکتری ها و سایر میکروارگانیسم ها کمک شایانی می کند. همچنین جهت بهبود بافت و قوام محصولات غذایی و ممانعت از منفصل شدن مواد تشکیل دهنده مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایای استفاده از STPP در فرآورده های گوشتی و سوسیس و کالباس:

با اتصال به پروتئین های موجود در گوشت به جلوگیری از سفت شدن و خشک شدن گوشت در طول پخت کمک می کند که این منجر به لطیف تر و آبدارتر شدن محصول می گردد که برای مصرف کنندگان نهایی جذاب تر می شود.

علاوه بر این، STPP می تواند به بهبود طعم محصولات گوشتی و سوسیس با افزایش طعم طبیعی گوشت و جلوگیری از از بین رفتن طعم در حین پخت کمک کند.

یکی دیگر از مزایای استفاده از STPP در فرآورده های گوشتی و سوسیس و کالباس این است که می تواند به افزایش ماندگاری این محصولات کمک کند. STPP با جلوگیری از رشد باکتری ها و سایر میکروارگانیسم ها به ممانعت از فساد و افزایش عمر مفید محصول کمک می کند که موجب کاهش ضایعات و بهبود سودآوری برای تولیدکنندگان می‌شود.